ကိုယ့်ခန္ဓာကို ဉာဏ်စိုက်ကြည့်လိုက်ရင် ဝေဒနာပေါ်လဲ ဖောက်ပြန်သွားတာပဲ၊ ပျက်စီးသွားတာပဲ။ဝေဒနာရှုလိုက်တော ဝေဒနာလေးကဖြစ်လိုက်ပျက်လိုက်နဲ့ သူ့သဘောသူ စွန့်စွန့်သွားတယ်။
သုခဝေဒနာကလဲ သုခဝေဒနာသဘောစွန့်တယ်။ ဒုက္ခဝေဒနာကလဲဒုက္ခဝေဒနာသဘောစွန့်တယ်။ ဥပေက္ခဝေဒနာကလဲ ဥပေက္ခဝေဒနာသဘော စွန့်တယ်။ လောဘစိတ်ကလဲလောဘသဘောစွန့်တယ်။ စွန့်ပြီးအနိစ္စသဘောချည်းဖြစ်ပြီးပျက်တာချည်းပြတယ်။ ဒီလိုချည်းပြနေတော့ ဒါတွေဟာ "ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ဒုက္ခသစ္စံ"ပဲ။
ဉာဏ်နဲ့ကြည့်လိုက်တော့ဝိပရိဏာမလက္ခဏာတွေချည်းပဲ၊ ဖောက်ပြန်တာချည်းပဲ။အထည်မကျန်ဘူး။ဝေဒနာပေါ်ရင် ဝေဒနာကြည့်လိုက်တော့ ဝေဒနာလေးကို ရှာမတွေ့တော့ဘူး။
ဝေဒနာပျက်ပျက် စိတ်ပျက်ပျက် ရုပ်ပျက်ပျက် အထည်မကျန်ဘူး။ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားတာကို မြင်အောင်ကြည့်ရမယ်။ဒီလိုမြင်အောင်ကြည့်ပြီး ဒုက္ခသစ္စာပါလား၊ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားတာမှ တစ်ပိုင်းတစ်စတောင်မကျန်တော့ပါလားလို့ ရှေးဦးစွာ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမြင်ရမယ်။မြင်ပြီးတော့ မိမိခန္ဓာကြီးသည် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှုမှတစ်ပါးဘာမှမရှိ၊ တကယ့်ကို ရွံစရာ မုန်းစရာခန္ဓာကြီးပါလားလို့ ဉာဏ်တက်လာမယ်။ ဉာဏ်တက်ပြီးနောက်ရွံစရာမုန်းစရာခန္ဓာကြီးတော့ သိမ်းမှတော်မယ်၊သိမ်းမှအေးမယ်၊ ရချင်စရာတစ်ကွက် မှမရှိဘူးဆိုတဲ့ဉာဏ်တက်လာလိမ့်မယ်။ ဒီဉာဏ်တက်လာခဲ့ရင် ရှေ့ဒုက္ခတွေ ချုပ်သွားလိမ့်မယ်။ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတွေ ချုပ်သွားလိမ့်မယ်။★
အဝိပရိဏာမ နိဗ္ဗာန်ပေါ်လာလိမ့်မယ်။အဲဒီတော့မှပဲ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှု ဝိပရိဏာမတွေ မရှိတော့ဘူး၊ အခုမှပဲ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှုကြီးဇာတ်သိမ်းသွားတာ တွေ့ရတော့တယ်ဆိုတဲ့ ဉာဏ်လာတယ်။ဒါဖြင့် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှုဇာတ်သိမ်းတာကနိရောဓသစ္စာ၊ တွေ့တဲ့ဉာဏ်က မဂ္ဂသစ္စာဆိုတော့ သောတာပန်တည်ရော။ မဂ်ရ ဖိုလ်ရတာပဲ။မဂ်ဖိုလ်ရရင် ပစ္စဝေက္ခဏာ ရတာပဲ။ ပစ္စဝေက္ခဏာရတာ အထူးပြောဖို့မလိုဘူး၊ ဝီထိနိယာမသဘောအတိုင်း မဂ်ဖိုလ်ရရင် သူရမှာပဲ။မဂ်ရဖို့သာ အဓိကဖြစ်တယ်။
ဝိပရိဏာမဒုက္ခသစ္စာမြင်နေတုန်း ကိစ္စဉာဏ်။ ဝိပရိဏာမဆုံးသွားတာမြင်လိုက်တော့ကတဉာဏ်။ ကတဉာဏ်ဆိုတာ ငါသောတာပန်တည်ပြီလို့ သိလိုက်ရတဲ့ဉာဏ်။မဂ်ဉာဏ်ကတက်ပြီး သောတာပန်တည်ပြီလို့သိလိုက်ရတဲ့ဉာဏ်
၊ဖောက်ပြန်တဲ့ကိစ ၥ တွေ မမြင်တော့ဘဲ ဖောက်ပြန်တဲ့ကိစ္စတွေ ရှာမတွေ့တော့ဘဲ ဖောက်ပြန်ခြင်းကင်းတာကိုမြင်တဲ့ဉာဏ်ဟာ ကတဉာဏ်။
ဒါဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဘာပေါ်ပေါ်ဒုက္ခသစ္စာချည်းပေါ်တာပဲလို့ သိတဲ့ဉာဏ်က သစ္စဉာဏ်၊ ပေါ်တာဟူသရွေ့ဒုက္ခသစ္စာလို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချ။သူ့ရဲ့ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးတဲ့ကိစ္စကိုသိတော့ ကိစ္စဉာဏ်၊ ပေါ်လာတာလေးတွေက ပေါ်လာတဲ့သဘောတွေ အကုန်စွန့်ပြီး ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားတာလေးတွေပဲ ဆက်တိုက်မြင်နေရင် ဒါကို ကိစ္စဉာဏ်။ဖောက်ပြန်ပျက်စီ းတဲ့ကိစ္စမမြင်ပြန်တော့ ကတဉာဏ်။ဖောက်ပြန်ပျက်စီ းတာတွေတော့မမြင်ရတော့ဘူး၊ မဖောက်ပြန်မပျက်စီးတဲ့ ချမ်းသာလေးတစ်ခုတည်းပဲ မြင်နေတယ်ဆိုရင် ဒါ ကတဉာဏ်ပဲ။ ဒီဉာဏ်သုံးဉာဏ်နဲ့ပဲ တက်လိုက်ပါ။
အကျဉ်းအားဖြင့် သစ္စာသိရင် သစ္စဉာဏ်၊ ဖောက်ပြန်တာသိရင်ကိစ္စဉာဏ်၊ ဖောက်ပြန်တာတွေ မတွေ့တော့ဘူးဆိုရင် ကတဉာဏ်။
ကတဉာဏ်ဆိုက်ရင်သောတာပန်တည်ပြီ။ သောတာပန်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သောတာပန်စိတ်ပေါ်တာပါပဲ။ ရုပ်ပိုလှလာတာလဲမဟုတ်ဘူး၊ ဆိုင်းဘုတ်ဆွဲထာ းတာလဲမဟုတ်ဘူး။အဲဒီသောတာပန်မှာပေါ်တဲ့ သောတာပန်စိတ်သည် ပုထုဇဉ်နဲ့ မတူတာ ခုနှစ်မျိုးရှိတယ်။
သောတာပန်လဲ လောဘ ဖြစ်သေးတယ်၊ ဒေါသလဲ ဖြစ်သေးတယ်၊ မောဟလဲ ဖြစ်သေးတယ်။ ထိနမိဒ္ဓ ငိုက်မျည်းစိတ်တွေလဲ ဖြစ်သေးတယ်။ ဥဒ္ဓစ္စပျံ့လွင့်မှုတွေလဲဖြစ်သေးတယ်။ ကုက္ကုစ္စလဲ ဖြစ်သေးတာပဲ။ ဒီတရားတွေက ပုထုဇဉ်မှာလဲ ဖြစ်တယ်၊သောတာပန်မှာလဲ ဖြစ်တယ်ဆိုတော့ တူနေတဲ့သဘောတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါဖြင့် ဘယ်လိုထူးလဲဆိုရင် ပုထုဇဉ်က ဒီတရားတွေဖြစ်ရင ဖြစ်ကြောရှည်တယ်။ကတဉာဏ်ရလို့ သောတာပန်တည်ပြီး သားပုဂ္ဂိုလ်က ဖြစ်တော့ဖြစ်ပေမယ့် ဖြစ်ကြောမရှည်ဘူး။
ပုထုဇဉ်ကလောဘဖြစ်လိုက်ပြီဆိုရင်လဲ ဒီလောဘချည်းပဲ အကြာကြီးဖြစ်နေတတ်တယ်။ဒေါသဖြစ်နေတယ်ဆု ိရင်လဲ ဒေါသချည်းပဲဖြစ်လို့ မကျေမချမ်းနိုင်ဘူး။ဒါဟာ ဖြစ်ကြောရှည်တာပဲ။ဒုက္ခချုပ်ပြီးသားသောတာပန်ကတော့ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ဖြစ်သွားတယ်လို့ နောက်က တစ်ခါတည်းဉာဏ်လိုက်တယ်။ဖြစ်ရင် ချက်ချင်းသိတယ်၊ဖြစ်ကြောမရှည်တော့ဘူး။ ငါလောဘဖြစ်သွားတယ်လို့ နောက်ကနေ ဉာဏ်နဲ့ ချက်ချင်း အသိလေးလိုက်လာတယ်။ဒေါသဖြစ်ရင်လဲ ဉာဏ်အသိ ချက်ချင်းလိုက်တယ်။ ထိနမိဒ္ဓဖြစ်ရင်လဲချက်ချင်းလိုက်တာပဲ။ မသိလိုက်တာဆိုတာမရှိဘူး။လောဘဖြစ်ဖြစ်၊ဒေါသဖြစ်ဖြစ်၊ ထိနမိဒ္ဓဖြစ်ဖြစ်၊ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဖြစ်ဖြစ် ဖြစ်တော့ဖြစ်တာပဲ၊ မပယ်နိုင်သေးလို့ဖြစ်တာ။
သောတာပတ္တိမဂ်က ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာပဲ ပယ်နိုင်သေးတာ။
လောဘ ဒေါသ မောဟတွေက မပယ်နိုင်သေးတော့လာမှာပဲ။ လာပင်လာသော်လဲ ချက်ချင်း နောက်က ပြန်သိတယ်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်က နောက်ကဖြတ်ဖြတ်လိုက်တယ်။ ပုထုဇဉ်ကတော့ မဖြတ်ဘူး၊ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် တန်းနေအောင် သွားတာပဲ။ဥပမာ ပုထုဇဉ်ကဒေါသဖြစ်ရင် ကမ္ဘာမကျေဘူးဆိုၿ ပီး တေးထားတယ်။သောတာပန်ကတော့ ဖြစ်တော့ဖြစ်လို က်တာပဲ၊ ဒါပေမယ့် နောက်ကအသိနဲ့ ပြန်လိုက်ပေးလိုက်တယ်။ ဒါနံပါတ်(၁)ကွာခြားမှုပဲ။ဖြစ်ကြောရှည်နဲ့ဖြစ်ကြောတိုကွာတယ်။
နံပါတ်(၂)က လောဘ ဒေါသ မောဟတွေ မပယ်နိုင်သေးတော အကြောင်းတိုက်ဆိုင်လို့ ပေါ်လာခဲ့သော်လဲ ဒီကိလေသာတွေ ငြိမ်းအေးအောင်လုပ်လိုက်တော့မယ်ဆိုတဲ့ စိတ် ပေါ်လာတယ်။ သိရုံတင်မကဘူး၊ငြိမ်းအေးအောင်လုပ်မယ်ဆိုတဲ့အထိ လာတယ်။လောဘ ဒေါသ မောဟတွေကတော့ပုထုဇဉ်လိုပဲ ဖြစ်တာပဲ။သို့သော်ဖြစ်မှန်းသိတဲ့အတွက် ငြိမ်းအေးအောင်လ ုပ်လိုက်မယ်ဆိုပြီး ဖြစ်ပျက်ရှုလိုက်တော့ ငြိမ်းအေးသွားတာပဲ။ ဘယ်တော့မှ မကျေဘူးဘာညာဆိုတာတွေ မကျန်ရစ်တော့ဘူး။ ကိလေသာတွေ လာသော်လဲ ငြိမ်းအေးအောင်လ ုပ်ပစ်လိုက်တယ်။အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် မှားရင် မှားမှန်း ချက်ချင်းသိတယ်၊ငြိမ်းအောင်လုပ်ပစ်တယ်။လောဘ ဒေါသတွေနဲ့ မှားတာကိုပြောတာ။
(၃)နံပါတ်က ဒီဘုရားသာသနာမှတစ်ပါးအခြားသာသနာမှာ သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာမရှိဘူးလို ယုံကြည်တယ်။ ကိုယ်တိုင်သိလာတာ။သိလာလို့ ယုံကြည်တာ။
(၄)နံပါတ်က ရဟန်းတော်တွေဟာ ဘုရားပညတ်ထားတဲ့ သိက္ခာပုဒ်တစ်ခုခုချိုးဖောက်မိရင် အပြစ်သင့်တယ်။ အာပတ်သင့်တယ်။အဲဒီအပြစ်ကို သိလိုက်တာနဲ့ ပျောက်သွားအောင် ချက်ချင်းဒေသနာကြားတယ်။ အာပတ်ကုစားတာခေါ်တယ်။လူတွေမှာတော့တစ်ခုခု မှားလို့ရှိရင် ဝန်ချတောင်းပန်ပြီး ပြေလည်အောင်လုပ် လိုစိတ်ပေါ်လာတယ်။မှားတဲ့ဥစ္စာ ချက်ချင်း ပြေအောင်လုပ်ချင ္စိတ်ပေါ်လာတာ။မှားမိတာ သိလိုက်တာနဲ့ချက်ချင်း ဘုရားရှေ့သွားပြီးကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်ပစ်လိုက်ပြီးမှားတဲ့အပြစ်တွေ ပြေပြောက်အောင် လုပ်လိုက်တယ်။ဒါသောတာပန်ရဲ့စိ တ်ထားပဲ။
နံပါတ်(၅)က အမှုကိစ္စအတွက် ရုံးကန်ကနားခေါ်သော်ငြားလဲ လိုက်တော့လိုက်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတော့ အပျက်မခံဘူး။ကိစ္စကြီးငယ်ရှိလို့အကူအညီလိုရင် အကူအညီတော့ ပေးတာပဲ၊ဒါပေမယ့်သူ့သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတော့ အပျက်မခံဘူး။မဟုတ်ဘဲနဲ့အဟုတ်လုပ်အပြောခ ုိင်းလဲ သူမပြောဘူ၊အလိမ်ခိုင်းလဲမလိမ်ဘူး၊ မတရား ထွက်ဆိုတာမျိုး သူမလုပ်တော့ဘူး။အမှန်ပြောရင် ဘယ်လိုလုပ်မယ်၊ ဘာလုပ်မယ်စသည်ခြိမ်းခြောက်နေစေကာမူ သူကတော့ အမှန်အတိုင်းပဲ ထွက်ဆိုတယ်။ဒီလိုပြောပေးရင် ငွေပေးမယ်၊ဘာပေးမယ်ပြောလဲ သူကတော့ မဟုတ်မမှန်တာကို အဟုတ်အမှန်လုပ်ပြီး ပြောမပေးတော့ဘူး။
နံပါတ်(၆)က တရားဟောနေတဲ့အခါ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိပြီး စိတ်ဟာဘယ်မှမသွားဘဲနဲ့ နာလေ့ရှိတယ်။မြတ်စွာဘုရားတရာ းတော်တွေ နာကြားရတဲ့အခါ အာရုံတစ်ပါးစိတ်မသွားဘဲ စူးစူးစိုက်စိုက်နာနိုင်ခြင်းသည် သောတာပန်ရဲ့သဘောပဲ။
နံပါတ်(၇)က တရားတော်တွေ နာကြားပြီးတဲ့နောက် ပြောလို့လဲ မပြီးနိုင်၊ဝမ်းမြောက်လို့လဲမဆုံးနိုင်ဘူးတဲ့။သိပ်ပြီး သဘောကျလွန်းလို့ပီတိသောမနဿတွေဖြစ်ပြီးတော်တော်နဲ့ မပျောက်နိုင်ဘူး။
အကျဉ်းပြန်ချုပ်လိုက်ရင်
၁။လောဘ ဒေါသ မောဟ ပေါ်တိုင်ပေါ်တိုင်း ချက်ချင်းသိတာသည်သောတာပန်ရဲ့အသိ။
၂။သိသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် ငြိမ်းအေးအောင်လုပ်နိုင်ခြင်းသည် သောတာပန်ရဲ့အသိ။
၃။ဤသာသနာမှတစ်ပါးအခြားသာသနာမှာ ထွက်ရပ်လမ်းလုံး ဝမရှိဘူးဆိုတဲ့ယုံကြည်မှုဟာလဲ သောတာပန်ရဲ့သဒ္ဓါ။
၄။ကျူးလွန်ထားတဲ့အပြစ်ကို ချက်ချင်း ကုသလိုတဲ့စိတ်ပေ ၚတာဟာလဲသောတာပန်ရဲ့သဘော။
၅။ကိစ္စကြီးငယ်ရှိလို့အကူအညီ သက်သေလိုက်ရငြားသော်လဲ သီလ သမာဓိ ပညာ အပျက်မခံတာသည် သောတာပန်ရဲ့သဘော။
၆။တရားတော်တွေကို အာရုံတစ်ပါးစိတ်မသွားဘဲ အနက်အဓိပ္ပါယ်သိပြီး နာနိုင်ခြင်းသည် သောတာပန်။
၇။ခန္ဓာဉာဏ်ရောက်တရားတွေနာရတော့ ဝမ်းမြောက်လို့မဆုံး ကြည်ညိုလို့မဆုံးကျေးဇူးတင်လို့ မဆုံးဖြစ်တာသည် သောတာပန်။
ပုထုဇဉ်နဲ့သောတာပန် ဒီ(၇)ချက်မှာ ထူးခြားတယ်တဲ့။ ကောသမ္ဘီရဟန်းတွေ အကြောင်းပြုပြီးဟောတာ။ဥပမာ သောတာပန်လဲ ရန်တော့ ဖြစ်တာပဲ။ဒါပေမယ့် ဖြစ်ရင် ဖြစ်မှန်းနောက်ကသိတယ်။သိလိုက်တော့ငြိမ်းအောင်လုပ် လိုက်တယ်။သိလို့ ကုသလိုက်တယ်။သူတစ်ပါးကိစ္စဆော င်ရွက်ရာမှာ သီလသမာဓိ ပညာကိုသာ ငဲ့လေ့ရှိတယ်။ တရားနာတဲ့အခါမှာ အခြားစိတ်တွေ အဝင်မခံဘူး။ တရားနာရတော့ ဝမ်းသာလို့မဆုံးပီတိသောမနဿတွေလဲ ဖြစ်လို့မဆုံးဘူးတဲ့။ဒါပုထုဇဉ်နဲ့ မတူတဲ့အချက် (၇)ချက်။ ဒီ(၇)ချက်နဲ့ကိုက်ညီပြီဆိုရင်တော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သောတာပန်ဖြစ်နေပြီလို့ ကောက်ချက်ချလိုက်ပါ။
(မိုးကုတ်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ဟောတရားများမှ ကောက်နုတ်တင်ပြခြင်းသာဖြစ်သည်။)
[ဒေါက်တာအရှင်ပါရမီ]
မေတ္တာဖြင့် စုစည်းသူ
အနှိုင်းမဲ့စာတိုပေစများ